Công trình hoàn thành nhưng vướng pháp lý, không thể đưa vào hoạt động; đầu tư dàn trải, công suất vượt quá nhu cầu… là những lý do khiến hơn 4.000 dự án điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) ở Bình Dương phải “đắp chiếu”.
Là một doanh nghiệp (DN) đầu tiên đầu tư hệ thống ĐMTMN công suất 51 kWp trong Khu công nghiệp tại TP Thuận An (tỉnh Bình Dương), Công ty Cổ phần Giải pháp năng lượng thông minh V.S., đã phát tải trên lưới bán cho ngành điện lực nhiều năm qua nhưng mới đây nhận thông báo tạm ngừng phát vì đường dây quá tải. Ông T.A.T. – Giám đốc kỹ thuật Công ty V.S. – cho biết, thời gian qua đơn vị thường xuyên nhận được các thông báo của ngành điện lực Bình Dương về việc cắt giảm ngày phát lên lưới, điều này ảnh hưởng đến nguồn thu để cân đối tài chính đã đầu tư.
Một dự án điện mặt trời của V.S. tại Bình Dương. Ảnh: H.C
“Chúng tôi kiến nghị ngành điện xem xét có thể bù lại bằng hình thức thêm thời gian phát theo hợp đồng ký để DN có thể lấy lại vốn đầu tư, khấu trừ thêm vào thời gian sử dụng các tấm pin”, ông T. nói.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Nguyễn Văn Dành cho biết, liên quan đến việc “kêu cứu” của các DN đầu tư về ĐMTMN trên địa bàn tỉnh, ông đã có buổi làm việc với Tổng công ty Điện lực miền Nam. Bình Dương đã đề nghị phía điện lực thống nhất không tách đấu nối đối với các dự án ĐMTMN và duy trì việc thanh toán tiền bình thường đối với những khách hàng đã ký hợp đồng.
Trong khi đó, ông Trần Nghĩa – Giám đốc Công ty TNHH Năng Lượng thừa nhận nóng vội trong quá trình đầu tư dự án ĐMTMN ở Bình Dương. “Vào thời điểm năm 2019, thấy các DN ồ ạt đầu tư ĐMTMN, tôi cũng chạy theo”, ông Nghĩa nói, đồng thời cho biết, công ty đang gặp phải vấn đề công suất điện mặt trời vượt quá nhu cầu. “Khi xây dựng, chúng tôi nghĩ, thiết bị công nghệ được lắp đặt vào mái công trình xây dựng không cần xin phép, nhưng Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương cho rằng đây là công trình xây dựng (công trình năng lượng cấp IV), do đó lắp ráp xong thiếu giấy phép xây dựng”- ông Nghĩa cho biết.
Theo thống kê của Sở Công Thương tỉnh Bình Dương, trên địa bàn tỉnh hiện có 4.069 dự án ĐMTMN với tổng công suất 775.916 kWp. Trong đó, có 12 hệ thống tự sản xuất do EVN đầu tư và 4.057 hệ thống của các chủ đầu tư khác; có 4.022 chủ đầu tư ĐMTMN chưa bổ sung hồ sơ pháp lý theo quy định. Từ 1/4/2023 có 90% hệ thống ĐMTMN tại Bình Dương bị dừng thanh toán, tạm ngưng hợp đồng, tách đấu nối đối với các dự án chưa hoàn tất hồ sơ. Do đó hơn 4.000 dự án ĐMTMN ở Bình Dương phải “đắp chiếu”.
Ông Phan Thanh Lâm – Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư năng lượng tái tạo Bình Dương Xanh cho biết, theo tính toán sơ bộ giá trị đầu tư của hơn 4.000 dự án ĐMTMN trên địa bàn Bình Dương gần 12.000 tỷ đồng. Hầu hết các dự án ĐMTMN ở Bình Dương chủ đầu tư chưa thể thu hồi vốn. Việc buộc dừng hoạt động gây lãng phí rất lớn đối với DN, người dân.
Vì sao “đắp chiếu”?
Chia sẻ với Tiền Phong, đại diện lãnh đạo Công ty Điện lực Bình Dương cho biết, quá trình khảo sát các dự án ĐMTMN tại Bình Dương không đủ điều kiện, tập trung vào lĩnh vực xây dựng, môi trường và phòng cháy chữa cháy. Với đặc thù tận dụng mái che nhà xưởng để thi công, hầu hết các công trình ĐMTMN đều là hạng mục phát sιɴʜ sau khi nhà xưởng, công trình đã được cấp phép xây dựng, thẩm định phòng cháy chữa cháy cũng như đánh giá tác động môi trường của cơ quan chức năng.
Nói về lý do thông báo cắt giảm công suất điện, đại diện Công ty Điện lực tỉnh Bình Dương cho hay, tại nhiều khu vực do hệ thống lưới điện đầu tư trước đây đã được tính toán công suất nên việc nhiều dự án ĐMTMN phát lên lưới đã gây tình trạng quá tải. Để nguồn điện ổn định, an toàn xuyên suốt, ngành điện phải điều độ, cắt giảm việc phát lên lưới nhiều dự án ĐMTMN.
“Nguồn năng lượng tái tạo hiện nay chủ yếu nhận phát đồng thời vào thời điểm ban ngày, không có hệ thống trích trữ nên điều độ hệ thống điện quốc gia, điều tiết hạn chế công suất và sản lượng điện phát lên lưới”- đại diện lãnh đạo Công ty Điện lực Bình Dương lý giải.
Theo Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương Võ Hoàng Ngân, hiện nay các hướng dẫn của Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng… vẫn chưa thống nhất cách hướng dẫn, giải quyết tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với hệ thống ĐMTMN đã được lắp đặt vào công trình trước năm 2020. Do đó, địa phương gặp khó khăn trong việc ban hành các văn bản hướng dẫn.
